مطالعه اثربخشی سیستم فراصوت متمرکز با شدت بالا (HIFU) روی پوست ایرانی جهت کاهش افتادگی و چین و چروک
پیش زمینه: موج فراصوت، موجی مکانیکی است که در مسیر مستقیم منتشر شده و قابلیت تمرکز با دقت بالا در فرکانس 7-1 مگاهرتز را دارد. ویژگی مهم HIFU در این است که می تواند در عمق چند میلی متری تا چند سانتی متری پوست بدون آسیب به اعماق دیگر، تمرکز یافته و با ایجاد ضایعه حرارتی و رساندن دما به بیش از 60 درجه سانتی گراد، موجب تحریک سلول ها برای تولید کلاژن و جوانسازی بافت شود.
هدف: ارزیابی بالینی ایمنی و اثربخشی HIFU روی افتادگی و چین و چروک های پوستی
روش: این مطالعه روی 22 زن با سنین بین 35 تا 62 و تیپ پوستی 2 تا 4 انجام گرفته است. دستگاه HIFU با سه عدد کارتریج با عمق های مختلف به کار گرفته شد که متناسب با ناحیه مورد نظر استفاده قرار گرفت. میزان بهبود در 7 ناحیه صورت و نیز بهبود کلی توسط متخصص پوست و نیز خود بیماران 3 ماه بعد از جلسه درمانی مورد بررسی قرار گرفت.
نتیجه گیری: سه ماه پس از درمان تمامی بیماران بهبود بارز افتادگی پوست را گزارش دادند. میزان درصد بهبود از نظر پزشک و بیماران به ترتیب 58% و 60% گزارش شد. نتایج حاکی از تاثیر بارز HIFU روی افتادگی و چروک پوست می باشد.
مقدمه
تقاضا برای روش های غیرتهاجمی سفت سازی پوست به دلیل آنکه بیماران به دنبال روشی موثر و ایمن در مقایسه با روش های جراحی هستند، دائما در حال افزایش است. در دهه های اخیر، دستگاه های لیزری مادون قرمز و نیز دستگاه های رادیوفرکانسی به دلیل توانایی در انتقال کنترل شده حرارت به ناحیه درم و تحریک کلاژن به همراه اثر سفت سازی پوست، محبوبیت بالایی یافته اند (1).
با این حال، این روش های با حداقل تهاجم، عموما اثربخشی پایین تری نسبت به روش های جراحی داشته و روش جراحی تنها گزینه رفع شلی متوسط تا شدید پوست بوده است. فراصوت میکروفوکوس شده اخیرا به عنوان مدالیته نوین برای انتقال حرارت عمقی معرفی شده است (2). در تکنولوژی فراصوت متمرکز شده با شدت بالا (HIFU) از امواج صوتی بهره برده می شود که قابلیت انتشار عمقی تر نسبت به لیزر و RF را دارا می باشند و به کمک آن درمان تومورهای مختلف و نیز لیپولیز به صورت موفق مورد استفاده قرار گرفته است (3-5).
امواج فراصوت با نفوذ به بافت، با ایجاد ارتعاشات مولکولی در ناحیه متمرکز شده، ایجاد ضایعه حرارتی می کنند. عمق نفوذ متناسب با فرکانس انتشار، تغییر می یابد به طوری که فرکانس های بالا ایجاد ضایعه حرارتی (TIZS) سطحی و فرکانس های پایین ایجاد ضایعه حرارتی عمقی می نماید.
درمان تومورها وابسته به توزیع حرارت حجمی در یک ناحیه وسیع (یک سانتی متر مکعب) برای تخریب بافت از طریق اثر حرارتی و فرآیند کویتاسیون می باشد. در حالی که HIFU مدیکال که در شاخه زیبایی استفاده می شود امکان توزیع دقیق تر انرژی را فراهم می کند. استفاده از پهنای پالس کم (کمتر از 150 میلی ثانیه) با فرکانس بالا در کارتریج های هایفو ایجاد نواحی توزیع حرارتی بسیار کوچک (1 میلی متر مکعب) بدون تاثیر روی سایر لایه های پوست را ممکن می سازد (6). مشابه با پالس لیزر، ایجاد چنین ضایعه حرارتی با کوتاه شدن پهنای پالس محدود به آن ناحیه می گردد. سفت سازی غیرتهاجمی پوست به کمک هایفو، عوارض جانبی نسبتا پایینی ایجاد می کند (جدول 1).
هیچ یک از آنها از سایر روش های جوانسازی صورت در 6 ماه گذشته استفاده نکرده بودند. تیپ پوستی آنها بین 2 تا 4 بوده و معیار خروج از پژوهش عبارت بودند از: بارداری، شیردهی، سابقه جراحی لیفت، دارا بودن ایمپلنت فعال در ناحیه صورت، دارا بودن فیلر اکریلیک، آکنه کیستیک و استفاده از داروهای ضد انعقاد.
پروتکل درمانی
در این مطالعه از دستگاه هایفو (UTIMS A1) محصول کمپانی Korust Korea استفاده شد که دارای سه مدل کارتریج می باشد. عمق کانونی 1.5 میلی متر با فرکانس 10 مگاهرتز، عمق کانونی 3 میلی متر با فرکانس 7 مگاهرتز و عمق کانونی 4.5 میلی متر با فرکانس 4 مگاهرتز.
در این مطالعه، فواصل نقاط روی 1.7 میلی متر انتخاب شد. سطح انرژی برای هر کارتریج متناسب با ضخامت پوست بیمار به منظور جلوگیری از ایجاد عوارض، انتخاب شد. سطح انرژی برای کارتریج 1.5 میلی متری بین 0.2 تا 0.25 ژول، برای کارتریج 3 میلی متری بین 1.5 تا 0.7 ژول و برای کارتریج 4.5 میلی متری بین 0.6 تا 0.85 ژول انتخاب شد. تعداد شات ها وابسته به ابعاد صورت بیمار بین 600 تا 800 انتخاب شد تا با پوشش دادن کل صورت بیشترین میزان اثربخشی را به همراه داشته باشد و بین هر خط شات 2 تا 3 میلی متر فاصله در نظر گرفته شد.
در کل نواحی با پوست نازک نظیر اطراف چشم توسط کارتریج کم عمق (mm 1.5)، پیشانی تسوط کارتریج کم عمق (mm 1.5) و متوسط (mm 3) و گونه و گردن توسط کارتریج با عمق متوسط (mm 3) و عمیق (mm 4.5) تحت درمان قرار گرفتند.
تصاویر مربوط به قبل از درمان توسط دوربین دیجیتال در سه زاویه چپ، راست و روبرو گرفته شد و از بیماران خواسته شد تا 3 ماه بعد جهت ثبت تصویر دوم مراجعه کنند. در طول درمان، میزان درد بیماران مورد سنجش قرار گرفت و در پنج سطح مختلف دسته بندی شد. عدد 1 به معنی بدون درد بودن و عدد 5 به مفهوم بالاترین میزان درد می باشد.
سه ماه بعد از درمان، اثربخشی با بررسی بهبود نواحی مختلف صورت مورد بررسی قرار گرفت. میزان بهبود توسط متخصص پوست از 10 تا 100 درصد دسته بندی شد.
میزان بهبود در دو گروه بررسی شد:
اثربخشی کلی (بهبود کلی در صورت شامل کاهش چین و چروک و لیفت و همینطور میزان شلی پوست) و اثربخشی منطقه ای (اثربخشی برای نواحی مختلف صورت از حیث سفت سازی و لیفتینگ). همچنین، در کنار ارزیابی پزشک، از خود بیماران در مورد اثربخشی، نظرسنجی به عمل آمد. در این مطالعه، منظور از اثربخشی و بهبود و کاهش چین و چروک صورت و لیفت نواحی مختلف صورت (ابرو و پیشانی، خطوط زیر و اطراف چشم، گونه و خطوط نازولبیال) می باشد.
از آنجاییکه این پروسیجر برای بیماران قابل تحمل می باشد، از بی حسی موضعی استفاده نشد. پس از تقسیم بندی نواحی مطابق با شکل 1 و مشخص نمودن نواحی ممنوعه از جمله ناحیه تیروئید، اعصاب مندیبولار و تمپورال و داخل چشم، ژل التراسوند با ضخامت مناسب روی پوست قرار داده شد و کارتریج به صورت عمود و با اندکی فشار روی پوست قرار داده شد به طوری که کل ناحیه شات کارتریج در تماس با پوست قرار گیرد.
نتایج
اریتم کم یا متوسط در 19 بیمار مشاهده شد که در چند ساعت اول بعد از درمان رفع گردید. برای 15 بیمار ادم متوسط رخ داد که در 12 نفر از آنها تا 2-3 روز ادامه داشت. 12 بیمار احساس درد جزئی و بی حسی در ناحیه ناحیه پیشانی و گونه داشتند که به مدت 7 تا 10 روز پس از درمان ادامه داشت. همچنین برای هیچ کدام از بیماران PIH مشاهده نگردید.
حصول نتیجه برای بیماران با سنین پایین تر این گروه بارزتر بود، به دلیل آنکه پاسخ زیستی بهتری نسبت به ضایعه حرارتی ایجاد شده دارند. در سوی مقابل بیماران با سن بالا و سابقه مصرف سیگار کاندیدای مناسبی برای این درمان نبودند زیرا، پوست آنها در زمینه پاسخ دهی به ایجاد ضایعه حرارتی و کلاژن سازی ضعیف عمل می نماید.
شکل 2، نشانگر ارزیابی میزان درد بیماران می باشد. بر اساس این ارزیابی، متوسط درد گزارش شده 5/2 می باشد. محور عمودی تعداد بیماران هر گروه و محور افقی میزان درد را نشان می دهد. شکل 3 و 4 ارزیابی اثربخشی توسط متخصص پوست با مقایسه تصاویر قبل و بعد برای 7 ناحیه صورت و نیز برای کل صورت را نشان می دهد. محور عمودی تعداد بیماران و محور افقی میزان اثربخشی را به درصد نشان می دهد. از دیدگاه متخصص پوست، بیشترین تغییرات در نواحی پیشانی، گونه ها و اطراف دهان بوده است.
پارامتر دیگر بررسی شده میزان افتادگی پوست می باشد. از آنجاییکه میزان افتادگی با الاستیسیته پوست رابطه دارد، الاستیسیته پوست با استفاده از سنسور فشاری مینیاتوری (KC Technology, Korea) اندازه گیری شد. در صورت شلی زیاد مقدار نشان داده شده پایین بوده و بالعکس در صورت شلی کم مقدار نشان داده شده بالا خواهد بود. به کمک این دستگاه میزان شلی پوست قبل و سه ماه بعد از درمان مورد بررسی نسبی قرار گرفت.
شکل 5 میزان شلی پوست بیماران را قبل و سه ماه بعد نشان می دهد. محور عمودی میزان افتادگی و محور افقی شماره بیماران را نشان می دهد. نظر بیماران نسبت به تغییرات حاصل مورد بررسی قرار گرفت. شکل 6 نظرسنجی از بیماران را نشان می دهد. محور عمودی تعداد بیماران و محور افقی میزان بهبود را به درصد نشان می دهند. بر اساس این ارزیابی، 16 بیمار (بیش از 70% بیماران) بر این باور هستند که بهبود بیش از 50% داشته اند. شکل 7 تصاویر مربوط به 4 بیمار را قبل و سه ماه بعد از درمان نشان می دهد. با مقایسه تصاویر بیماران مشاهده می شود که بیماران با صورت لاغرتر نتیجه بهتری داشته اند. به دلیل آنکه ضخامت لایه چربی بین درم و SMAS کمتر می باشد و امواج فراصوت به خوبی به ناحیه SMAS می رسند.
بحث
HIFU در زمینه زیبایی، قابلیت انتقال موثر انرژی فراصوت را به صورت انتخابی در لایه مورد نظر پوست دارد. از آنجایی که بافت سطحی و بافت اطراف ناحیه تابش داده شده، دست نخورده باقی می ماند، بازیابی بالینی بسیار سریع تحقق می یابد. فعالسازی نئوکلاژنسیس و انقباضات بافتی منجر به سفت سازی و لیفت تدریجی پوست می شود.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که سیستم HIFU استفاده شده در این مطالعه می تواند گزینه مناسبی برای لیفت غیرتهاجمی و نیز کاهش میزان چین و چروک باشد. همچنین یافته ها نشان می دهد که بهترین نتایج برای بیماران با صورت های استخوانی به دست می آید. به دلیل آنکه لایه چربی انباشته شده روی لایه SMAS، انرژی فراصوت را جذب و موجب کاهش اثرات انقباض می شود، بدیهی است احتمال رسیدن به لایه SMAS برای این بیماران، کاهش می یابد.
یکی از مهم ترین نتایج این پژوهش، تایید ایمنی بالای این روش در مقایسه با سایر روش های مشابه می باشد. این روش درمانی وابسته به رنگ پوست نبوده و نسبت به سایر روش ها نظیر RF فرکشنال و لیزر، قابل تحمل تر می باشد. همچنین از آنجاییکه تخریب اپیدرمال رخ نمی دهد، هیچ گونه down time نداشته و نیاز به مراقبت ویژه ای بعد از درمان نیست. جهت ادامه این پژوهش پیشنهاد می شود که جلسات درمانی بیشتری در نظر گرفته شود و نتایج بعد از دو جلسه درمانی مورد بررسی قرار گیرد.
به عنوان صحبت نهایی، با مشاهده ارزیابی های به دست آمده توسط پژشکان و بیماران نتیجه گیری می شود که حس بیماران از نتایج درمانی فراتر از آن چیزی است که در مقایسه تصاویر مشخص شود.
منبع: شركت شپكو ( شفا الكترو پژواك)، دکتر پروانه ساکت (متخصص پوست و مو)، شبیر شبیهی (فوق لیسانس لیزر پزشکی)، سروش مهردادی (فوق لیسانس لیزر پزشکی)
دیدگاه خود را در مورد این نوشته بنویسید