روشهای برنزه کردن پوست  

برای برنزه کردن پوست بدون استفاده از نور آفتاب از روشهای مختلفی استفاده میشود که هر یک از این روشها محاسن و معایبی دارند. این روشها شامل موارد زیر هستند:

 استفاده از ماده رنگی دی هیدروکسی استون، استفاده از رنگهای برنزه کننده، استفاده از مواد تسریع کننده اثرات برنزه کننده ها، سولاریوم، تزریق پپتیدهای ملانوتروپیک سنتتیک، در ذیل به توضح هر یک پرداخته می شود:

 1) دی هیدروکسی استون (Dihydroxyacetone) :

تنها ماده تایید شده توسط FDA جهت برنزه کردن پوست میباشد. این ماده یک قند سه کربنی است که موجب واکنش شیمیایی با اسید آمینه های طبقه شاخی پوست شده و موجب تیرگی این ناحیه خواهد شد. با غلظت های  2.5 تا 10 درصد استفاده میشود که غلظتهای پایین تر برای نوبتهای اولیه استفاده، مناسب تر میباشد.

معمولا شروع اثر دارو بعد از حدود یکساعت از مالیدن دارو مشاهده شده و طی 8 تا 24 ساعت به حداکثر فعالیت خود میرسد و مدت دوام اثر این ماده بعد از 5 تا 7 روز از بین میرود.

برای باقی ماندن اثر تیرگی بایستی هر 1 تا 4 روز مالیدن دارو تکرار شود. برای افراد با پوست خشک از ترکیبات همراه با مرطوب کننده و افراد با پوست چرب از ترکیبات با پایه الکلی استفاده میشود.

علاوه بر اثرات تیرگی روی پوست، این ماده موجب مختصر ناصافی بر روی سطح پوست میشود که با غلظت های پایین تر کمتر بوده و در صورت ابراز ناراحتی فرد مصرف کننده، از ترکیبات اسیدهای میوه AHA برای کاهش این مشکل استفاده خواهد شد.

این ماده ندرتا موجب حساسیت تماسی پوست میشود. ظرف ساعات اولیه مصرف، این ماده میتواند بطور نسبی محافظت از آفتاب و اشعه ماوراء بنفش نماید ولی بهیچوجه جایگزین مناسبی برای ضدآفتاب نمیباشد.

 2) استفاده از رنگهای برنزه کننده (Dyes):

روغن هویج و کافئین شایعترین مواد بکار رفته در کرمهای برنز کننده هستند ولی بخاطر ایجاد رنگ نامناسب بر روی پوست، مقبولیت مناسبی ندارند.

 3) استفاده ازمواد تسریع کننده اثرات برنزه کننده ها:

ترکیبات پسورآلن و تیرزین از جمله این مواد هستند. ماده پسورآلن بطور عمده کاربرد درمانی داشته و برای تقویت اثرات نوردرمانی، موجب افزایش جذب اشعه ماوراء بنفش شده و موجب تیرگی پوست میشود.

4) سولاریوم:

برنزه کردن  پوست با دستگاههای سولاریوم و لامپهای برنزه کننده انجام میشود. علیرغم اینکه نور ساطع شده از این وسایل کنترل شده است و طول موج ساطع شده عموما از نوع  UVA میباشد، باز هم نمی توان از افزایش ریسک سرطانزایی اینها چشم پوشی نمود.

برخی از این وسایل تا 5 برابر ظهر تابستان اشعه ساطع مینمایند. وسایل برنزه کننده فوری نیز بسیار پرخطر میباشند. افسانه های زیادی در مورد سودمندی سولاریوم عنوان شده که همگی رد شده اند. سولاریوم برای تولید ویتامین D مناسب نبوده موجب افزایش مقاومت پوست در برابر آفتاب نمیشود. همچنین نمیتواند موجب کاهش دراز مدت سرطانهای پوست، پستان، پروستات و کولون شود.

 5) تزریق پپتیدهای ملانوتروپیک سنتتیک:

در سالهای اخیر تمایل زیاد  به مصرف این دسته از داروهای برنزه کننده شده است که مورد تایید منابع تخصصی پزشکی نمیباشند. داروی Melanotan 2 آنالوگ (α-MSH) Alpha-melanocyte stimulating hormone میباشد که بصورت زیر جلدی تزریق میشود و موجب اثرات روی سیستم جنسی و ایمنی و قلبی و عروقی میشود.

دارو همچنین موجب افزایش رنگدانه سازی پوست میگردد. بعلت ایجاد عوارض جانبی بالقوه پرخطر دارو، در حال حاضر مصرف دارو منع شده است.

  • عوارض حاد شامل: قرمزی صورت، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ و پریاپیسم (نعوظ طول کشنده) 
  • عوارض مزمن شامل: افزایش ریسک ملانوم، پررنگ شدن خالها، تشکیل خالهای جدید و آتیپیک، رابدومیولیز و انسفالوپاتی مغزی

منبع: دکتر سید حسن اعتمادزاده متخصص پوست، مو و زیبایی