آشنایی بیشتر با شامپو (Shampoo) و چگونگی مصرف آن 

شامپوها شامل فرمولهایی از مواد تمیز کننده هستند که موجب تمیز شدن مو و پوست سر میشوند و طیف گسترده ای دارند. ماده اصلی تمیز کننده شامپو سورفاکتانت نام دارد.  آب، مواد کف ساز، مواد مطلوب کننده (مثل رنگ و اسانس و مواد براق کننده)، مواد حالت دهنده و نرم کننده مو، مواد نگهدارنده (ضد باکتری), مواد سفت کننده قوام شامپو و مواد شبه دارویی (طبی) باخاصیت درمانی، از موارد دیگری هستند که در فرمولاسیون شامپوها مورد استفاده قرار می گیرند.

علت تنوع شامپوها وجود این متغیرها است که در طراحی فرمول شامپوها وجود دارد. مثلا اینکه مو خشک، چرب یا معمولی باشد یا صاف، مجعد یا فر باشد یا با موادی مثل رنگ و دکلره دستکاری شده باشد، نیاز به فرمولاسیون های جداگانه ای دارد. 

رایج ترین روش دسته بندی شامپو تفکیک آنها براساس انواع مو (چرب، خشک و معمولی) می باشد:

1) شامپو موی چرب میزان تولید چربی کف سر را کاهش نمی دهد بلکه موی چرب را بهتر تمیز می کند.

2) شامپو موی خشک موها را نرم تر و هیدراته میکند.

3) شامپو موی معمولی نیز خاصیت بینابین این دو را دارد. 

مواد تشکیل دهنده شامپو

حدود 90 درصد ماده تشکیل دهنده شامپو آب است، 2 تا 8 درصد پاک کننده ها و عوامل کف کننده و حدود 1 درصد را مواد معطره تشکیل میدهد. مهمترین فاکتور در تعیین کیفیت شامپو استفاده از سورفاکتانت مناسب و مرغوب است ونه میزان کف، عطر و یا غلظت شامپو. 

سورفاکتانت ها پاک کننده های صناعی و سنتتیک هستند و انواع مختلف دارند. برخی از آنها قویترند و برخی ملایمتر، برخی بار مثبت دارند و برخی بار منفی و برخی نیز دو قطبی اند. 

معمولا در شامپوها ترکیبی از مواد مختلف پاک کننده به کار برده می شود. معروفترین سورفاکتانت سدیم لوریل سولفات است که خاصیت پاک کنندگی بالایی دارد ولی مو را بسیار خشک میکند. سدیم لورت سولفات و سولفوسوکسینات هم انواع دیگر سورفاکتانت هستند.

معمولا به شامپوها عوامل تقویت کننده کف اضافه می کنند تا شامپو هنگام استفاده کف بیشتری کند، همچنین مواد خاصی اضافه میکنند تا شامپو غلیظ تر شده و موجب براق کنندگی بیشتری شود. عطر و اسانس هم جهت خوشبو کردن به شامپوها افزوده میشود. به همه این مواد مطلوب کننده می گویند و تاثیری در کارایی شامپو ندارند.

شامپوهای طبی

مواد فعال شبه دارویی می توانند برای هدف های خاصی در فرمول شامپو استفاده شوند. مواد ضد شوره، ضد ریزش، ضد خارش و ضد موخوره از این نوع مواد هستند.

ترکیبات ضد قارچ شامل:

سلنیوم سولفاید، کتوکنازول، اکتوپیروکس و زینک پیریتیون

ترکیبات ضد ریزش مثل:

کافئین, رزماری, گیاه دم اسب

ضد پسوریازیس شامل:

 ترکیبات تار (قطران)

ضد خارش مثل:

 پانتنول

بهترین راه برای پیدا کردن شامپوی مناسب، آگاهی از ترکیبات موجود در شامپو ها و شناخت نوع مو می باشد. استفاده از شامپوی نامناسب منجر به کدورت و آسیب دیدگی موها می شود، در صورتیکه اگر شامپوی مناسب موی خود را پیدا کنید می توانید با خیال آسوده موی خود را هر روز و یا چند بار در روز شامپو بزنید.

شامپوهای نرم کننده:

دسته ای از محصولات مراقبت از مو می باشند که موها را نرم و قابل کنترل می کنند به طوری که شانه زدن و حالت دادن به آنها پس از شستشو بسیار آسان می شود. در شامپوهای نرم کننده یا 2 در 1 تمام ویژگیهای تمیز کنندگی یک شامپوی معمولی حفظ شده و علاوه بر آن از مواد تشکیل دهنده یک نرم کننده برای کمک به ایجاد موهایی نرم تر و قابل کنترل تر استفاده شده است.

منبع: دکترحمیده آقائی متخصص پوست