هر آنچه درباره بیماری پوستی  زونا (shingles) باید بدانیم

زونا، عود مجدد ویروس آبله مرغان (Varicella Zoster Virus) می باشد که این ویروس درون اعصاب حسی مغزی و نخاعی مخفی شده است. فقط افرادی مبتلا به زونا خواهند شد که در گذشته مبتلا به آبله مرغان شده باشند.

ضایعات در امتداد درماتوم عصب حسی که ویروس در آن مخفی شده، رخ می دهد. زونا عموما بصورت یکطرفه در پوست عود میکند ولی در آبله مرغان ضایعات منتشر هستند.

بیماری بیشتر در سنین میانسالی و پیری رخ میدهد.

زونا بطور نادر در دوره نوزادی و شیرخواری  ممکن است اتفاق بیفتد در این موارد بیمار در دوران جنینی در رحم مادر مبتلا به آبله مرغان شده است. استرس روحی، ضعف ایمنی و جراحی ستون فقرات میتوانند موجب آغاز بیماری شوند ولی بیماری بدون دلیل هم عود مینماید. بیماری مسری بوده و میتواند در افرادی که آبله مرغان نگرفته باشند موجب ابتلا به آبله مرغان شود.

 ضایعات بصورت دانه های قرمز کوچک که بتدریج تاولی شده و شدیدا دردناک میباشند خود را نشان میدهند. معمولا طی 3 تا 4 هفته ضایعات خشک شده و بهبود می یابند. شایعترین مناطق درگیر نواحی قفسه سینه و پشت هستند. 


بطور معمول درد قبل از شروع ضایعات پوستی آغاز میشود که در ضایعات نواحی سر و گردن از 1 تا 2 روز و در ضایعات بدن و اندامها از 3 روز تا یکهفته قبل از شروع ضایعات ایجاد میشود و بیماران و پزشک را میتواند گمراه کند. بطور مثال در دردهای سمت چپ قفسه سینه با دردهای قلبی و در نواحی پهلوها و کشاله ران با دردهای کلیوی اشتباه میشوند.

دردها عموما بصورت سوزشی است و گاهی تهوع، اسهال و دردهای شکمی و عضلانی همراه با درد پوستی ایجاد میشود. با شروع ضایعات پوستی که بصورت تاولهای گروهی یکطرفه بر روی یک درماتوم عصبی حسی هستند معمای درد مبهم حل خواهد شد و در این مرحله تشخیص بسیار ساده خواهد بود.

درگیری در عصب صورت منجر به فلج یکطرفه صورت خواهد شد. همچنین در درگیری چشم آسیب قرنیه و عوارض چشمی رخ میدهد. درگیری در اعصاب حسی شرمگاهی منجر به مشکلات ادراری میگردد.

دردهای بعد از بهبود زونا (Post Herpetic Neuralgia): 

یکی از مشکلات اصلی بیماری است که یا دردها بیش از یک ماه از آغاز بیماری تداوم یافته و یا حتی بعد از بهبود بیماری شروع شده و موجب ناراحتی شدید بیماران خصوصا در افراد میانسال تا پیر میشود و گاهی تا سالها ادامه پیدا می نماید. دردها یا بصورت مداوم بوده و یا بصورت دردهای خنجری و تیرکشنده است. تشخیص بیماری بالینی است وگاهی از تستهای آزمایشگاهی استفاده میشود.


درمان:

1) خشک کردن تاولها با استفاده از محلولهای خشک کننده ائوزین، سولفات روی و آب دالیبور.

2) کنترل درد با مسکن های حاوی استامینوفن.

3) آسیکلوویر و یا ویرابکس خوراکی در موارد شدید بیماری یا در افراد با ضعف ایمنی و در ضایعات سر و گردن استفاده می شود. داروهای ضد ویروس اگر در 48 ساعت اول بعد ازشروع تاول استفاده شوند باعث کوتاهتر شدن دوره بیماری شده و شانس درد بعد از زونا را کمتر می نمایند.

4) در برخی موارد بنا به صلاحدید پزشک از پردنیزولون خوراکی جهت تخفیف علائم استفاده میشود.

5) جهت خشک شدن دلمه ها، از کرمهای ترمیم کننده و اکسید روی استفاده میشود.

درمان دردهای بعد از زونا کمی مشکل است. در دردهای مداوم از داروهای ایمی پرامین و آمی تریپتلین و در دردهای تیرکشنده و خنجری از کاربامازپین و آرام بخش ها استفاده میشود. کرمهای موضعی مانند ترکیبات سالیسیلیک اسید، بیحس کننده های موضعی و کرم فلفل گاهی موثرند.

منبع: دکتر مرتضی حیدری متخصص پوست، مو و زیبایی